چگونه تگ Alt بهتری بنویسیم؟ (راهنمای جامع سئو تصاویر برای مبتدی تا حرفه‌ای)

در دنیای شلوغ بازاریابی دیجیتال امروز، گاهی جزئیات کوچکی هستند که تفاوت‌های بزرگی ایجاد می‌کنند. یکی از این جزئیات که اغلب نادیده گرفته می‌شود، «تگ Alt» یا متن جایگزین تصویر است.موفقیت در سئو، مجموعه‌ای از همین بهینه‌سازی‌های کوچک اما پیوسته است. تگ Alt دقیقاً یکی از همان نقاطی است که در آن، دسترسی‌پذیری و بهینه‌سازی برای موتورهای جستجو به هم می‌رسند.

نوشتن یک متن جایگزین خوب، هنری است که فراتر از «فقط پر کردن یک فیلد خالی» می‌رود. این کار نشان می‌دهد که شما هم برای کاربرانی که به دلایل مختلف نمی‌توانند تصویر را ببینند احترام قائلید و هم به گوگل کمک می‌کنید تا محتوای بصری شما را بهتر درک کند. در این راهنمای جامع، می‌خواهیم به شکلی صادقانه و عمل‌گرایانه، به شما نشان دهیم که چگونه تگ‌های Alt بنویسید که هم برای کاربران مفید باشد و هم به رشد ارگانیک سایت شما کمک کند.

تگ Alt یا متن جایگزین چیست؟

اگر بخواهیم فنی اما ساده توضیح دهیم، تگ Alt (مخفف Alternative Text) یک صفت (Attribute) در کد HTML است که به تگ <img> (تصویر) اضافه می‌شود. وظیفه‌ی اصلی آن، ارائه یک توصیف متنی از تصویر است. این متن در دو حالت کلیدی به کار می‌آید: اول، زمانی که تصویر به هر دلیلی (مانند سرعت پایین اینترنت یا خطای سرور) بارگذاری (Load) نمی‌شود، این متن به جای تصویر نمایش داده می‌شود.

دوم و مهم‌تر از آن، برای دسترسی‌پذیری وب است. کاربرانی که دارای اختلالات بینایی هستند و از نرم‌افزارهای صفحه‌خوان (Screen Reader) استفاده می‌کنند، نمی‌توانند تصویر را ببینند؛ در عوض، صفحه‌خوان این متن جایگزین را برای آن‌ها می‌خواند. بنابراین، تگ Alt پلی است بین محتوای بصری شما و بخشی از مخاطبان که نباید از آن‌ها غافل شد. در کنار این کاربرد اصلی، تگ Alt یک سیگنال مهم برای خزنده‌های موتور جستجو نیز محسوب می‌شود.

چرا تگ Alt برای سئو مهم است؟

در مورد تأثیر تگ Alt بر سئو، باورهای اغراق‌آمیز زیادی وجود دارد. بیایید صادقانه بررسی کنیم که متن جایگزین دقیقاً چه کمکی به خدمات سئو و دیده‌شدن شما می‌کند و چه کمکی نمی‌کند.

تأثیر واقعی بر رتبه

بگذارید خیال شما را راحت کنیم: گوگل به صراحت گفته است که استفاده از تگ Alt (یا عدم استفاده از آن) به خودی خود یک فاکتور رتبه‌بندی مستقیم برای نتایج جستجوی عمومی وب (صفحات) نیست. یعنی سایت شما صرفاً به خاطر داشتن تگ‌های Alt بهتر، در نتایج اصلی گوگل از رقیبتان بالاتر قرار نمی‌گیرد. اما این تمام ماجرا نیست.

گوگل از متن Alt به عنوان بخشی از متن کلی صفحه استفاده می‌کند تا ارتباط موضوعی (Topical Relevance) صفحه شما را بهتر درک کند. وقتی شما در مقاله‌ای درباره «بهترین دانه‌های قهوه اسپرسو» صحبت می‌کنید و تصویری از «دانه‌های قهوه عربیکا تک‌خاستگاه اتیوپی» با تگ Alt مناسب دارید، به گوگل کمک می‌کنید بفهمد که این صفحه چقدر عمیق و مرتبط با موضوع است. این درک بهتر، به طور غیرمستقیم به سئوی کلی صفحه شما کمک می‌کند.

اهمیت تگ Alt در جستجوی تصاویر گوگل

اینجا نقطه قوت اصلی تگ Alt در سئو است. برخلاف جستجوی عمومی وب، متن جایگزین یک فاکتور رتبه‌بندی بسیار مهم برای جستجوی تصاویر گوگل است. میلیون‌ها کاربر روزانه از طریق جستجوی تصویر به دنبال محصولات، ایده‌ها و اطلاعات می‌گردند. اگر تگ‌های Alt شما بهینه باشند، تصاویر شما شانس بسیار بیشتری برای نمایش در رتبه‌های بالای جستجوی تصویر خواهند داشت.

این به معنای جذب ترافیک ارگانیک بیشتر به سایت شماست. کاربری که به دنبال «مدل لباس مجلسی قرمز» می‌گردد و از طریق گوگل ایمیج وارد سایت فروشگاهی شما می‌شود، یک بازدیدکننده هدفمند و ارزشمند است. بنابراین، بهینه‌سازی تگ آلت، یک استراتژی مستقیم برای افزایش ورودی از کانال جستجوی تصویر است.

چگونه متن جایگزین به تجربه کاربری (UX) کمک می‌کند؟

همانطور که گفتیم، هسته اصلی تگ Alt، دسترسی‌پذیری است. وقتی شما برای تمام کاربران، چه آن‌هایی که تصاویر را می‌بینند و چه آن‌هایی که نمی‌بینند، تجربه کاربری روانی ایجاد می‌کنید، در واقع در حال ساختن یک وب‌سایت بهتر هستید. گوگل به تجربه کاربری (UX) اهمیت زیادی می‌دهد.

علاوه بر کاربران صفحه‌خوان، فرض کنید کاربری اینترنت ضعیفی دارد. اگر تصاویر سایت شما لود نشوند و هیچ متن جایگزینی هم وجود نداشته باشد، کاربر با یک صفحه پر از فضاهای خالی و آیکون‌های شکسته مواجه می‌شود و احتمالاً سایت شما را ترک می‌کند. اما اگر متن جایگزین توصیفی وجود داشته باشد (مثلاً: «نمودار مقایسه بازدهی کمپین‌های تبلیغاتی در سه ماهه اول»)، کاربر حداقل متوجه می‌شود که محتوای آن بخش چه بوده است. ما در مقاله دیگری مفصل‌تر پیاده سازی اصول تجربه کاربری را توضیح داده ایم.

اصول طلایی نوشتن تگ Alt

حالا که اهمیت و جایگاه واقعی تگ Alt را درک کردیم، بیایید ببینیم چگونه باید آن‌ها را بنویسیم. این کار فرمول پیچیده‌ای ندارد، اما نیازمند دقت و درک درست از «هدف» تصویر است.

اصل اول: توصیفی و دقیق باشید

اولین و مهم‌ترین قانون این است که صادقانه و دقیق، آنچه در تصویر وجود دارد را توصیف کنید. متن Alt باید به گونه‌ای باشد که اگر آن را برای شخصی پشت تلفن بخوانید، بتواند تصویر را در ذهن خود مجسم کند. از توصیفات تک‌کلمه‌ای یا بسیار عمومی پرهیز کنید.

• ضعیف: «سگ»
• متوسط: «سگ در حال دویدن»
• خوب: «سگ نژاد گلدن رتریور در حال دویدن در چمنزار»
• عالی (و مرتبط با محتوا): «سگ گلدن رتریور در حال گرفتن فریزبی قرمز در پارک»

اصل دوم: استفاده هوشمندانه از کلمات کلیدی

بله، شما می‌توانید و باید از کلمات کلیدی مرتبط در تگ Alt استفاده کنید، اما فقط و فقط اگر به طور طبیعی در توصیف تصویر بگنجند. ما در نیلا مارکتینگ به‌شدت با انباشت کلمات کلیدی مخالفیم. این کار نه تنها به سئو کمکی نمی‌کند، بلکه به عنوان یک تکنیک اسپم شناخته شده و به تجربه کاربری آسیب جدی می‌زند.

• اشتباه (Keyword Stuffing): «خرید قهوه بهترین قهوه اسپرسو قیمت قهوه آنلاین»
• درست (اگر تصویر واقعاً این است): «بسته‌بندی یک کیلوگرمی قهوه اسپرسو تک‌خاستگاه برزیل»

سعی کنید از کلمات کلیدی معنایی (LSI) که در فرآیند تحقیق کلمات کلیدی پیدا کرده‌اید، استفاده کنید. اگر مقاله شما درباره «طراحی دکوراسیون داخلی» است و تصویر، آشپزخانه‌ای را نشان می‌دهد، استفاده از «کابینت‌های مدرن های‌گلس سفید و جزیره چوبی» بسیار مفیدتر از تکرار کلمه «دکوراسیون داخلی» است.

اصل سوم: مختصر و مفید بنویسید

احتمالاً شنیده‌اید که تگ Alt باید زیر ۱۲۵ کاراکتر باشد. این محدودیت یک قانون سخت و سریع از طرف گوگل نیست، بلکه ریشه در محدودیت‌های صفحه‌خوان‌های قدیمی‌تر دارد که در این تعداد کاراکتر، متن را قطع می‌کردند. صفحه‌خوان‌های مدرن متن‌های طولانی‌تر را هم می‌خوانند، اما اصل «خلاصه‌گویی» همچنان پابرجاست.

سعی کنید اصل مطلب را در همان ۱۲۵ کاراکتر اول (تقریباً ۱-۲ جمله کوتاه) بیان کنید. اگر نیاز به توضیح بیشتری بود، اشکالی ندارد کمی طولانی‌تر شود، اما از نوشتن یک پاراگراف کامل در تگ Alt خودداری کنید. اگر تصویر آنقدر پیچیده است که نیاز به توضیح طولانی دارد، شاید بهتر باشد از «کپشن» در زیر تصویر استفاده کنید.

اصل چهارم: زمینه (Context) همه‌چیز است

 

امروزه آلت‌تکست فقط برای «خوانده شدن» نیست، بلکه برای فهمیده شدن در بافت محتواست. یعنی یک تگ Alt عالی، فقط تصویر را توصیف نمی‌کند، بلکه «دلیل» وجود آن تصویر در آن بخش از محتوا را نیز بیان می‌کند. تصویر در خلأ وجود ندارد؛ بخشی از یک مقاله یا صفحه است.

برای مثال، اگر در مقاله‌ای درباره «معایب کار زیاد» تصویری از یک فرد خسته در دفتر کار دارید:

• توصیف ساده: «مردی در حال چرت زدن روی میز کار»
• توصیف با درک زمینه: «کارمند خسته در ساعات پایانی شب در دفتر، نمادی از فرسودگی شغلی»

این توصیف دوم، نه تنها تصویر را شرح می‌دهد، بلکه مستقیماً آن را به موضوع اصلی مقاله (فرسودگی شغلی) مرتبط می‌کند و ارزش بسیار بیشتری برای درک گوگل و کاربر ایجاد می‌کند. این ارتباط معنایی میان تصویر و متن باعث افزایش درک موضوعی (Topical Relevance) صفحه می‌شود؛ فاکتوری که امروز برای سئو بسیار ارزشمند است.

اصل پنجم: کلمات ممنوعه!

از عبارات زائد مانند «تصویرِ…»، «عکسِ…»، «گرافیک از…» یا «این یک تصویر از…» خودداری کنید. صفحه‌خوان‌ها و موتورهای جستجو از روی کد HTML می‌دانند که با یک تصویر (تگ <img>) روبرو هستند. استفاده از این کلمات فقط تکرار بی‌مورد است و از کاراکترهای ارزشمند شما می‌کاهد.

• اشتباه: «تصویری از یک لپ‌تاپ روی میز چوبی»
• درست: «لپ‌تاپ مک‌بوک پرو باز روی میز کار چوبی در کنار فنجان قهوه»

راهنمای نوشتن Alt Text برای انواع مختلف تصاویر

همه تصاویر یکسان نیستند. یک تصویر تزئینی در هدر سایت، هدفی متفاوت از یک تصویر محصول در یک سایت فروشگاهی دارد. استراتژی شما برای نوشتن تگ Alt نیز باید متفاوت باشد.

تصاویر محصولات در سایت فروشگاهی

اینجا تگ Alt اهمیت تجاری پیدا می‌کند. متن جایگزین باید شامل نام دقیق محصول، مدل، رنگ و هر ویژگی متمایزکننده‌ای باشد که کاربر برای خرید به آن نیاز دارد.

• مثال: «گوشی موبایل سامسونگ گلکسی S23 Ultra رنگ مشکی فانتوم با قلم S-Pen»

اینفوگرافیک‌ها و نمودارها

توصیف ظاهر یک نمودار (مثلاً: «نمودار دایره‌ای آبی و سبز») هیچ ارزشی ندارد. در عوض، تگ Alt باید «نتیجه‌گیری» یا «نکته کلیدی» که آن نمودار قصد انتقال آن را دارد، بیان کند.

• ضعیف: «نمودار میله‌ای رشد فروش»
• خوب: «نمودار میله‌ای نشان می‌دهد که فروش در سه ماهه دوم ۵۰٪ نسبت به سه ماهه اول رشد داشته است.»

تصاویر تزئینی (Decorative) و تگ Alt خالی (alt="")

اگر تصویری صرفاً برای زیبایی‌بخشی به صفحه استفاده شده و هیچ اطلاعات یا ارزش محتوایی جدیدی منتقل نمی‌کند (مانند خطوط جداکننده گرافیکی، پس‌زمینه‌های بافت‌دار یا آیکون‌های تزئینی)، بهترین کار استفاده از تگ Alt خالی است (alt="").

توجه کنید: این با «نداشتن» تگ Alt متفاوت است. تگ Alt خالی به صفحه‌خوان‌ها می‌گوید: «این تصویر مهم نیست، از آن عبور کن و وقت کاربر را نگیر.» اما اگر تگ Alt اصلاً وجود نداشته باشد، برخی صفحه‌خوان‌ها ممکن است سعی کنند نام فایل (مثلاً: IMG_1234.jpg) را بخوانند که تجربه کاربری بسیار بدی ایجاد می‌کند.

تصاویری که لینک هستند

اگر کل تصویر یک لینک قابل کلیک است (مثلاً لوگوی شما که به صفحه اصلی لینک است، یا یک بنر تبلیغاتی)، تگ Alt باید «عملکرد» آن لینک یا «مقصد» آن را توصیف کند، نه فقط ظاهر تصویر را.

• مثال برای لوگو: «لوگوی نیلا مارکتینگ – بازگشت به صفحه اصلی»
• مثال برای بنر: «دریافت ۳۰٪ تخفیف خدمات طراحی سایت – کلیک کنید»

فراتر از تگ Alt

قبل از آپلود تصویر، نام فایل آن را به شکلی توصیفی و مرتبط تغییر دهید. از کلمات کلیدی استفاده کنید و آن‌ها را با خط تیره (Dash) جدا کنید. نام فایل IMG_9021.jpg هیچ سیگنالی به گوگل نمی‌دهد.

• اشتباه: DCIM100.jpg
• درست: samsung-s23-ultra-black.jpg

تفاوت تگ Alt و تگ Title تصویر

تگ Title صفت دیگری است که می‌توانید به تصویر اضافه کنید. محتوای آن معمولاً زمانی که کاربر ماوس خود را روی تصویر نگه می‌دارد، به صورت یک جعبه کوچک (Tooltip) نمایش داده می‌شود. تگ Title تأثیر مستقیمی بر سئو ندارد و بیشتر برای تجربه کاربری (UX) استفاده می‌شود، در حالی که تگ Alt برای دسترسی‌پذیری و سئو حیاتی است. اولویت همیشه با تگ Alt است.

استفاده از Caption (زیرنویس تصویر)

کپشن، متنی است که در زیر تصویر نمایش داده می‌شود و برای همه کاربران قابل مشاهده است. کپشن‌ها اغلب خوانده می‌شوند و فرصت خوبی برای ارائه توضیحات تکمیلی یا ذکر منبع تصویر هستند. گوگل کپشن‌ها را نیز ایندکس می‌کند و می‌تواند به درک بهتر زمینه کمک کند.

بهینه‌سازی حجم و فرمت

سریع‌ترین سایت‌ها، بهترین نتایج را می‌گیرند. تصاویر سنگین، قاتل سرعت سایت و یکی از دلایل اصلی نارضایتی کاربران (و رتبه پایین در Core Web Vitals) هستند. قبل از آپلود، تصاویر خود را فشرده کنید و از فرمت‌های مدرن مانند WebP استفاده کنید که هم کیفیت خوبی دارند و هم حجم بسیار کمتری. در خدمات طراحی وب‌سایت نیلا مارکتینگ، بهینه‌سازی سرعت بارگذاری و تصاویر، یک اولویت اساسی است.

اشتباهات رایج در نوشتن تگ Alt که باید از آن‌ها دوری کنید

1. خالی گذاشتن تگ Alt: بزرگترین اشتباه، نادیده گرفتن کامل آن است. شما فرصت‌های دسترسی‌پذیری و سئوی تصویر را از دست می‌دهید.
2. انباشت کلمات کلیدی: همانطور که گفتیم، این کار به اعتبار شما آسیب می‌زند و اسپم محسوب می‌شود.
3. یکسان‌سازی تگ Alt: کپی کردن یک متن Alt ثابت برای تمام تصاویر صفحه، بی‌معنی و مضر است.
4. توصیفات بی‌ربط: نوشتن متن Alt که هیچ ارتباطی با تصویر یا محتوای صفحه ندارد، فقط باعث سردرگمی گوگل و کاربران می‌شود.

جمع‌بندی

نوشتن تگ Alt شاید پرزرق‌وبرق‌ترین بخش سئو نباشد، اما نشان‌دهنده تعهد شما به کیفیت، دسترسی‌پذیری و بهینه‌سازی دقیق است. این یک پل ارتباطی حیاتی با بخشی از کاربران و همچنین با موتورهای جستجو است. با صرف چند ثانیه وقت اضافه برای نوشتن یک توصیف دقیق و صادقانه، شما در حال ساختن یک وب‌سایت بهتر و قوی‌تر هستید.

در نیلا مارکتینگ، ما به این جزئیات اهمیت می‌دهیم، زیرا می‌دانیم که رشد پایدار در دنیای دیجیتال، از همین قدم‌های کوچک و پیوسته ساخته می‌شود.